Ekoprint. Gatunki roślin i kolory, które dają w druku botanicznym

W poszukiwaniu roślinnych śladów

Według słownika języka polskiego ślad to znak pozostawiony na podłożu po przejściu kogoś lub czegoś, a także oznaka, że coś istniało lub działo się. W świecie przyrody częściej spotykamy się ze śladami pozostawionymi przez zwierzęta (np. tropami), ale nie powinniśmy zapominać o roślinach. Śladami, które kryją wiele tajemnic, również ze świata roślin, są np. skamieliny. Prehistoryczne odciski pędów, liści czy nasion są odzwierciedleniem dawnej flory i stanowią pamiątkę zamierzchłych czasów.

Przyroda od zawsze była niekończącym się źródłem inspiracji dla malarzy, rzeźbiarzy, poetów, którzy starali się uchwycić to, czego na co dzień nie dostrzegamy – piękno i ulotność, wątły ślad pozostawiony przez naturę. W dzisiejszych czasach każdy może poczuć się wielkim artystą i spróbować zachować tę cząstkę natury na dłużej tworząc np.: odlewy gipsowe, prace techniką frotażu czy monotypii, ale szczególnie zachęcam do zmierzenia się z odbijaniem (drukowaniem) roślin na tkaninie.

Druk botaniczny, ekoprint, bundle dye

Ekoprint jest niezwykle kreatywną metodą tworzenia botanicznej historii na tkaninie. Wydawać by się mogło, że jest techniką przewidywalną. Mamy stempel – np. liść, który uwalniając swoje barwniki odbija się jak pieczątka na tkaninie, dając zarys kształtu. Jednak procesy zachodzące podczas druku mogą ujawnić detale, których na pierwszy rzut oka nie zauważamy np. szczegółowe unerwienie liścia czy anomalie w jego budowie. Przenosząc barwniki i wzory na tkaniny możemy nauczyć się uważności, odkryć tajemnice przyrody i poczuć z nią niezwykłe połączenie. Druk botaniczny daje wiele twórczych możliwości. Na początku waszej drogi zapewne zaskoczą was uzyskane odbitki i barwy. Po kilku próbach będziecie już wiedzieli czego mniej więcej możecie się spodziewać i bez problemu stworzycie własne obrazy z natury.

Barwny ślad roślin

Aby rozpocząć swoją przygodę z drukiem warto zapoznać się z podstawowymi bejcami i zaprawami, metodami ekoprintu oraz zaznajomić się z roślinami, bo to w nich drzemie wielka moc. Jeżeli zajmujecie się farbowaniem tkanin na pewno znacie rośliny zasobne w barwniki. Większość z nich z powodzeniem możecie wykorzystać również w ekodruku.

Wraz z Olą przygotowałyśmy dla Was małą podpowiedź – tabelę roślin przydatnych do ekodruku ukazującą najlepszy termin ich zbioru oraz barwę jaką pozostawiają ich ślady na tkaninie – w zależności od użytej bejcy. Tabela zawiera rośliny zielne, drzewa i krzewy dziko rosnące, ale i takie, które znajdziecie lub możecie posadzić we własnym ogródku.

Druk botaniczny o każdej porze roku?

W naszych warunkach klimatycznych ze świeżych roślin możemy korzystać ok. 6-7 miesięcy w roku. W okresie zimowym można wspomagać się egzotycznymi roślinami pozyskanymi w kwiaciarniach np. eukaliptusem, hibiskusem. A co jeśli chcecie korzystać tylko z lokalnej flory i nie robić sobie zimowej przerwy w drukowaniu roślinami? Warto robić roślinne zapasy.

Liście drzew i krzewów warto zbierać gdy są w najlepszej formie – o czym świadczy ich żywo zielona barwa (wyjątkiem są oczywiście drzewa i krzewy o purpurowych liściach). Nie oznacza to jednak, że nie można wykorzystać jesiennych liści – w jaki sposób dowiecie się z tekstu Ekoprint liśćmi letnimi i jesiennymi. Porównanie na różnych bejcach.. Rośliny zielne najlepiej zbierać gdy są ładnie rozwinięte, zazwyczaj przed wydaniem nasion. Wyjątkiem jest m.in szczaw, którego owoce tzw. orzeszki zostawiają miedziany ślad na tkaninie. Jeżeli zależy wam na kwiatach to starajcie się uchwycić moment, w którym nie są przekwitnięte. Kwiaty onętków, malw czy nachyłków są bardzo delikatne i trzeba z nimi działać dość szybko, ponieważ płatki się zwijają.

Jak zachować kolor i kształt?

Najpowszechniejszą metodą zachowania roślin na dłużej jest ich suszenie. Rośliny można suszyć w wiązkach, na gazetach bądź na płasko w prasce lub między książkami. Te ostatnie metody wymagają trochę pracy, czasu i cierpliwości, ale warto spróbować, jeżeli chcecie uzyskać podczas druku wyraźne rysunki botaniczne. Używając do druku liści zależy nam nie tylko na zarysie kształtu, ale częściej na oddaniu faktury, jego unerwienia, dlatego najlepiej ususzyć je na płasko. Przed drukiem suchymi liśćmi warto moczyć je w wodzie przez kilka minut. Kwiatostany aksamitek bez obaw możemy suszyć w całych główkach, ponieważ zazwyczaj używamy rozdrobnionych, pojedynczych płatków do tworzenia barwnych punktów na tkaninie. Jeżeli w waszej zamrażalce znajdziecie trochę miejsca między truskawkami, a szpinakiem to z powodzeniem liście i kwiaty możecie zamrozić. W ekodruku możemy również korzystać z kory (np. kruszyny) czy drewna drzew egzotycznych (brezylka sappan, modrzejec kempeszjański). Z powodzeniem możemy używać surowców, które wykorzystujemy do tworzenia kąpieli barwiącej np. kłącza marzanny barwierskiej czy łusek cebuli.

Wszystkie ususzone surowce przechowujcie w miejscu suchym, w szczelnych pojemnikach. Zużyjcie je w ciągu roku, bo jak będą długo leżakować to mogą stać się siedliskiem omacnicy spichrzanki zwanej potocznie molem spożywczym. Myślę jednak, że nie będzie problemu z wykorzystaniem ususzonych roślin, bo zakochacie się po uszy w technice bundle dye.

Jeżeli planujecie w tym roku zacząć przygodę z ekoprintem bądź rozwijać swoją pasję barwierską warto przygotować się na częste spacery na łąkę i do lasu. Tabela jest początkiem do wielkiej barwierskiej przygody. Zachęcam do odkrywania tego co jeszcze niezbadane i nienadrukowane.