Jak farbować ubrania w domu? Naturalne barwniki to nie tylko kwestia mody

Czy próbowałaś samodzielnie farbować ubrania? Jeśli nie, warto choć raz podjąć takie wyzwanie i nadać drugie życie swoim ulubionym rzeczom. W ten sposób nie tylko możesz odświeżyć szafę, uratować poplamioną odzież, ale przede wszystkim kreatywnie spędzić czas.

Farbowanie ubrań w domu daje ogromną satysfakcję, ponieważ jesteś twórcą kolorów i ostatecznego wyglądu naszej odzieży. Możesz dostosować barwy, aby były bardziej twarzowe, podkreślające twój typ urody, kolor oczu, włosów. Możesz też zmienić tonację ubrania na bardziej modną, dopasować starą bluzkę do nowych spodni. Jeśli zaś bierzesz na warsztat tkaniny naturalne i barwniki roślinne, to tworzysz „zdrowy” dla skóry kolor, zarazem nie szkodząc środowisku toksycznymi barwnikami.

Dlaczego warto samodzielnie farbować ubrania?

Farbowanie włókien może mieć różne oblicza. Niektórzy skupiają się na doświadczeniu i poszerzaniu swoich umiejętności, laboratoryjnym poszukiwaniu coraz to nowych odcieni lub odtwarzaniu ich. Inni zdolności farbiarskie chcą od razu wykorzystać w celach praktycznych. Jednym z nich jest farbowanie tkanin i włóczek na własne potrzeby, np. lnu na poduszkę lub wełny na sweter. Ale nie każdy potrafi dziergać lub szyć, tak jak nie każdy chce budować bogaty próbnik kolorów. Niektórzy z nas szukają prostego sposobu na farbowanie gotowych rzeczy, np. ubrań.

Jak zafarbować ubranie? Postaw na naturalne barwniki do tkanin

My oczywiście zachęcamy do używania głównie naturalnych barwników do tkanin. O ich niezwykłych cechach pisaliśmy już nie raz, tym razem skupimy się na praktycznej stronie pracy z roślinnymi farbami. Barwniki z roślin występują w różnej postaci: to rozdrobnione części plants in pieces, ground plants, ekstrakty – oto co może posłużyć to naturalnego barwienia ubrań w domu.

Wydaje się, że dla osoby początkującej każda forma naturalnego barwnika do tkanin będzie dobra. Jeśli interesujesz się botaniką, wybierz się na spacer do lasu i poszukaj lokalnych, rodzimych roślin barwierskich. Mogą to być szyszki świerku, liście brzozy, kora dębu czy pospolite zioła. Gdy zaś interesuje cię samo barwienie, zaopatrz się w porcję barwnika ze sklepu. W ten sposób możesz skupić się tylko na kolorowej i kreatywnej części zadania.

Które kolory i barwniki do ubrań wybrać na początek?

Istnieje przekonanie, że najłatwiejsze do uzyskania są kolory złamanego różu, beżu i brązu. Podobnie proste jest farbowanie na żółto i zielono… ale to tylko pozory! Wybieramy te odcienie i surowce, ponieważ te barwy (pigmenty) występują często w roślinach z naszej szerokości geograficznej i farbowanie tkanin za ich pomocą jest prostsze. Tymczasem w podobny sposób farbujemy w różnych kolorach, z małymi wyjątkami. Zdecydowanie najwięcej zaangażowania wymaga kolor niebieski – tą barwę możesz uzyskać w skomplikowanym procesie barwienia kadziowego. Tutaj przeczytasz szczegółowo o tym procesie: farbowanie indygo. Farbowanie ubrań na czarno to z kolei inna historia, o tym w skrócie napiszemy poniżej, a szerzej pisaliśmy w artykule o czerni.

Musisz pamiętać, że aby efekt farbowania był trwały, dobrze jest podążać za recepturami sprawdzonymi od tysięcy lat. Oprócz barwnika do tkanin potrzebujesz więc bejcy lub zaprawy, czyli substancji, która sprawi, że cząsteczki barwnika zwiążą się na dłużej z cząsteczkami włókna. Jedną z najczęściej stosowanych zapraw, zarazem środkiem utrwalającym jest ałun potasowy, który dodajemy do kąpieli barwiącej.

Jak naturalnie zafarbować ubranie domowym sposobem?

Farbowanie ubrań w domu za pomocą barwników naturalnych przebiega podobnie, jak farbowanie tkanin. Na cały proces składa się kilka etapów, z czego najważniejszymi są: przygotowanie odzieży, sporządzenie barwnika oraz właściwe barwienie. Jeśli dobrze się przygotujesz, farbowanie ubrania zajmie kilka godzin.

Na początku upewnij się, że wybrałaś dobrą tkaninę do barwienia. Naturalne barwniki łączą się najlepiej z włóknami pochodzenia naturalnego, takimi jak bawełna, linen, jedwab, wełna, konopie, juta itp. Jeśli chcesz pofarbować tkaniny mieszane, weź pod uwagę, że kolor może być mniej nasycony.

Jak przebiega farbowanie ubrań krok po kroku?

• Wypierz ubranie, które chcesz zafarbować. Dobrze wypłucz, np. z użyciem octu lub w oddzielnym programie w pralce (nastaw „płukanie”).
• Naszykuj sprzęt: duży garnek, drewnianą łyżkę do mieszania, kuchenkę.
• Następnie wybierz rośliny barwierskie, kierując się kolorami, jakie uzyskasz. Listę popularnych roślinnych barwników do tkanin znajdziesz na dole strony z barwnikami
• Przygotuj barwnik do tkanin w postaci kąpieli barwiącej. Wiele przepisów odnośnie proporcji, czasu i temperatury znajdziesz na naszym blogu oraz w książce.
• Do gotowej, odcedzonej kąpieli z barwnikiem włóż mokre ubranie.
• Podgrzewaj przez około godzinę, często mieszając.
• Wyciągnij ubranie, wypłucz pod kranem (może być w zimnej wodzie) i wysusz w cieniu.

Tkaniny barwione roślinami możesz normalnie prasować, kierując się informacjami na metce. Dostosuj temperaturę do składu włókna.

Naturalne barwniki do tkanin – jakiego efektu możesz się spodziewać

Wiele osób z rezerwą zabiera się za samodzielne barwienie tkanin, obawiając się nietrwałych efektów. Jednakże wiedząc, jak farbować ubrania, możesz osiągnąć naprawdę ciekawe i solidne rezultaty. Przede wszystkim podążaj za instrukcjami farbowania, nie skracaj czasu barwienia i używaj odpowiednich materiałów. Wówczas farbowanie ubrań przyniesie ci wiele satysfakcji i radości.

Jeśli chodzi o farbowanie, roślinny barwnik do tkanin różni się od chemicznego odpowiednika. Przede wszystkim jest w postaci czystej rośliny, w kawałkach lub zmielonej. Nie zawiera w sobie chemii i toksycznych dodatków. Z tego powodu wymaga więcej zaangażowania, aby kolory dobrze związały się z materiałami. Wbrew powszechnej opinii, są to trwałe barwniki, dające wyjątkowo ciekawe kolory. Mając pewne doświadczenie, możesz zbudować praktycznie całą paletę barw wyłącznie za pomocą roślin.

Po farbowaniu tkanina lub ubranie mogą być prane w pralce, ale najlepiej, jeśli użyjesz łagodnego detergentu i nastawisz pranie na niską temperaturę. Kolory nie spłuczą się z ubrań, jednak pamiętaj o tym, że barwniki naturalne są delikatniejsze niż te syntetyczne. Jeśli bardzo się obawiasz o trwałość kolorów, pierz naturalnie barwione rzeczy ręcznie.

Farbowanie ubrań na czarno – czym się różni od farbowania na inne kolory?

Farbowanie na czarno to jeden z bardziej skomplikowanych procesów, ponieważ przebiega w kilku etapach. Oczywiście, jeśli mówimy o barwnikach roślinnych. Wtedy potrzebujemy wielu różnych surowców: bejcy, barwnika i zaprawy przyciemniającej. Niemniej jednak można to opanować i pokusić się o nasyconą czerń uzyskaną wyłącznie z roślin.

Jeśli masz więc ochotę spróbować i nie boisz się eksperymentów, zachęcamy do wypróbowania jednej z naszych autorskich mieszanek z naturalnymi barwnikami dającymi różne odcienie czerni. Do barwnika dołączona jest szczegółowa instrukcja farbowania. Czarne barwniki znajdziesz tutaj: czarne barwniki.

Jak zafarbować ubranie we wzory?

Jeśli już przekonaliśmy cię do spróbowania swoich sił w farbowaniu, może skusisz się na stworzenie wzorów na swoim ubraniu? Przepis na koszulkę czy spódnicę w fantazyjne motywy jest dość prosty i ciężko tutaj popełnić błąd. Potrzebujesz sporządzić kąpiel barwiącą, do której włożysz odpowiednio przygotowaną tkaninę. Jak farbować ubrania we wzory?

Najprostszym sposobem jest krępowanie materiału na różne sposoby, np. wiązanie gumką recepturką czy składanie w harmonijkę i ściągnięcie sznurkiem. Ta technika wywodzi się z japońskiej sztuki barwienia „shibori”, choć obecnie spotykana jest pod nazwą „tie-dye”. Za pomocą sznurka i gumki możesz zbudować wzór z paski, kratę lub kółka, a także nieco mniej oczywiste, organiczne formy. Takie zawiniątko włóż do garnka z barwnikiem i pozostaw do nasączenia kolorem. Potem postępuj jak przy zwykłym farbowaniu, czyli wypłucz ubranie zimną wodą i pozostaw do wyschnięcia.

Kiedy nabierzesz biegłości, farbowanie koszulek czy innych ubrań w oryginalne motywy będzie czystą przyjemnością, a twoja szafa wzbogaci się o całkowicie autorskie ubrania.

Czy da się farbować ubrania bez gotowania?

Jeśli do farbowania ubrań używasz barwników syntetycznych, które wsypujesz do pralki, odpowiedź jest prosta. Jednakże naturalne barwienie wymaga więcej zaangażowania. Bardzo rzadko udaje się trwałe farbowanie ubrań bez ich moczenia w ciepłej wodzie  i kąpieli barwiącej choćby przez chwilę.

W zasadzie większość barwników naturalnych, w tym barwniki roślinne, lepiej łączy się z włóknami dzięki podwyższonej temperaturze. Podgrzej ciecz (roztwór barwników) do temperatury pokojowej, a najlepiej zagotuj. Pozwoli to na równomiernie farbowanie materiałów, bez plam czy zacieków. W zimnej wodzie tkaniny barwią się w niekontrolowane wzorki, gdyż pigmenty koncentrują się blisko powierzchni lub na dnie.

Spośród włókien naturalnych tkaniny lniane dość dobrze barwią się na zimno, ale kąpiel barwiącą i tak warto przygotować gotując surowce roślinne. Aby farbowanie tkanin na zimno miało sens, powinno trwać długo – najlepiej, gdy tkanina moczy się w chłodnej kąpieli barwiącej przez całą noc.

Farbowanie ubrań w domu – zalety

Przy bliższym poznaniu farbowanie ubrań w domu jest czystą przyjemnością. Kiedy już opanujesz pracę z barwnikiem roślinnym, tworzeniem wzorów tie-dye czy farbowaniem innymi technikami, możesz się zatracić w ogromnym potencjale. Kto wie, może potem staniesz się swoim osobistym projektantem i krawcową?

*** zdjęcia w artykule autorstwa: Marta Chudzik oraz Marta Kowalska
Sesja związana z kolekcją unikatowej odzieży lnianej barwionej roślinami dla marki Roe&Joe